روانشناسی زرد چیست؟
روانشناسی زرد یک مفهوم که در زمینههای مختلف به کار میرود و معمولاً به روشها و مشاورههایی ارجحی اشاره میکند که به سرعت مسائل را حل کرده و به آدمها کمک میکند تا به تغییرات خود بپردازند. این رویکردها گاهاً از پایههای علمی قوی عاری هستند و به طور گستردهای مورد تأیید علمی قرار نمیگیرند. به عبارت دیگر، روانشناسی زرد معمولاً از اصول و مفاهیم علمی مستقلی پیروی نمیکند و به جای آن از تئوریها و رویکردهای مختلفی که به سرعت به مشکلات روانی و روحی پاسخ میدهند، استفاده میکند. بعضی از مثالهای روانشناسی زرد عبارتند از:
-
آزمونهای شخصیتشناسی ساده: این آزمونها معمولاً از تعداد کمی سؤال ساده و کمی پیچیده تشکیل شدهاند و اغلب به دور از اساسهای علمی عمل میکنند. آنها ممکن است به شما بگویند که شما یک شخصیت خاصی دارید بدون ارائه دلیل علمی مطمئن.
-
کتابهای پرفروش ساده و مؤثر: برخی نویسندگان و مشاوران از مفاهیم ساده و جذاب برای توصیه به راهحلهای سریع و مؤثر استفاده میکنند که اغلب تحت عنوان "راههای زندگی بهتر" به فروش میرسند.
-
کنفرانسها و کارگاههای آموزشی: برخی از کنفرانسها و کارگاههای آموزشی تأکید بر تجربیات شخصی و نکات عملی دارند و به شرکتکنندگان ایدههای سریع و آسان برای حل مشکلات ارائه میدهند.
روانشناسی زرد ممکن است به عنوان رویکردی سطحی و غیرعلمی به مشکلات روانی و روحی تلقی شود. این رویکردها معمولاً نمیپذیرند که مشکلات پیچیده و عمیق روانی با راهحلهای سریع حل شوند و ممکن است به برخی افراد در مواجهه با مشکلات مهم به کمک کنند، اما نه در تمام موارد. برای مشکلات جدی روانی، مشاوره و رویکردهای علمی و مبتنی بر تحقیقات معمولاً بهترین گزینهها هستند.
روانشناسی زرد چیست؟
روانشناسی زرد بهطور عامیانه به رویکردها و مشاورههایی اشاره دارد که معمولاً بدون پایههای علمی قوی و با ادعاهایی بیشازحد آمیخته با تبلیغات جذاب ارائه میشوند. این نوع روانشناسی اغلب به افراد عادی تجارتی پیشنهاد میدهد که به دنبال راهحلهای سریع و آسان برای مشکلات خود هستند. در زیر به برخی از انواع روانشناسی زرد و مثالهایی از آن اشاره میکنم:
-
محتوای زرد در کتابها: بسیاری از کتابهایی که به عنوان "کتابهای خودیاری" یا "کتابهای راه بهتر زندگی" با عناوینی جذاب منتشر میشوند، اغلب ادعاهایی بیپایه و بدون اساس علمی دارند. این کتابها ممکن است با وعدههای خدمات سریع و کپسولی به مخاطبان خود راهکارهایی جذاب ارائه دهند.
-
برنامههای تلویزیونی و پادکستها: برخی از برنامههای تلویزیونی و پادکستها به دنبال جلب مخاطبان و افزایش تعداد بازدیدها هستند. برای این منظور، ممکن است از روانشناسان عوامفریب استفاده کنند و ادعاهای بیاساس علمی را به تبلیغات کرده و راهکارهای غیرکارشناسانه ارائه دهند.
-
برنامههای آنلاین و اپلیکیشنها: بسیاری از اپلیکیشنهای روانشناسی زرد به مخاطبان خود وعدههای تغییرات سریع در زندگی و رفع مشکلات روانی را میدهند، اما اغلب بدون اساس علمی قوی عمل میکنند و از رویکردهای سطحی بهره میبرند.
-
کارگاهها و سمینارها: بعضی از کارگاهها و سمینارها به افراد وعده میدهند که در مدت کوتاهی میتوانند مشکلات زندگیشان را حل کنند. این نوع برنامهها معمولاً از روشها و تکنیکهای تجربی و غیرعلمی استفاده میکنند.
-
آزمونهای شخصیتشناسی ساده: برخی از آزمونهای شخصیتشناسی که برخی از وبسایتها و اپلیکیشنها ارائه میدهند، اغلب به سادگی از سؤالات کمی پیچیده و بیاساس علمی تشکیل شدهاند و نتایج آنها ممکن است نادرست باشد.
مهم است که افراد در تصمیمگیری درمورد مشکلات روانی و روحی خود از منابع علمی و افراد متخصص بهرهبرند. روانشناسی زرد ممکن است به عنوان یک راه سریع و آسان به نظر بیاید، اما در بسیاری از موارد نمیتواند به شکل کارآمدی و پایدار به حل مشکلات کمک کند.
معایب اصلی روانشناسی زرد
-
گمراهکنندگی: یکی از معایب اصلی روانشناسی زرد، توصیهها و ایدههایی است که گاهاً منسوخ و غیرکارآمد شدهاند. این رویکردها ممکن است افراد را به سمت راهحلهای قدیمی و ناکارآمد بکشانند و آنها را از بهرهگیری از روشهای جدید و مؤثر بازداری کنند.
-
تضادبرانگیزی: توصیههای روانشناسی زرد معمولاً تخصصی نیستند و ممکن است با ارزشها، باورها، و فرهنگهای مختلف تضاد داشته باشند. این مسئله میتواند به تضادها و اشتباهات در انتخاب راهکارها منجر شود.
-
سودمحوری: بسیاری از منابع روانشناسی زرد به منظور کسب سود از مخاطبان تولید میشوند و هدف اصلی آنها سودآوری است. این ممکن است باعث کاهش کیفیت و قابلیت اعتماد منابع شود.
-
اثرات دارونمایی موقت: معمولاً توصیههای روانشناسی زرد اثرات موقتی دارند و مشکلات را به طور موقت حل میکنند، به جای آن که ریشه مشکل را برطرف کنند. این اثرات ممکن است باعث شود افراد به طور دائمی به راهکارهای نامناسب اعتماد کنند.
-
نادیده گرفتن علم و تحقیقات: روانشناسی زرد به طور عمده از پایههای علمی فاقد معتبر و صحیحی برای اثبات تأیید نمیشود. این امر ممکن است باعث نادیده گرفتن تحقیقات و دانش علمی در زمینه روانشناسی شود.
-
دورکردن از درمان واقعی: روانشناسی زرد معمولاً از راهکارهای سریع و آسان برای حل مشکلات روانی استفاده میکند و ممکن است افراد را از مراجعه به متخصصان و دریافت درمان واقعی بیخبر کند. این مسئله میتواند به تأخیر در درمان مشکلات جدی روانی منجر شود